بیش فعالی در کودکان یا اختلال ADHD چیست؟ راه های تشخیص
آیا تا به حال افرادی دیده اید که ازاین فعالیت به آن فعالیت میپردازند،چند کار را شروع می کنند ولی به ندرت حتی یکی از آنها را تمام می کنند،مشکل تمرکز حواس دارند و به نظر می رسد به حرف دیگران زیاد توجه نمی کنند؟این افراد ممکن است دچار اختلال کمی توجه/بیش فعالی (ADHD) باشند که رایج ترین علت مراجعه کودکان به مراکز بهداشت روان است.
اختلال کمی توجه یا بیش فعالی و ADHD چیست؟!
ADHD یک اختلال رفتاری در کودکان است که در کودکان و نوجوانان مشاهده میشود. افراد مبتلا به ADHD دارای مشکلاتی هستند که شامل عدم توانایی در تمرکز، عدم توانایی در کنترل حرکات بدنی، فراموشی، عدم توانایی در پیشبینی عواقب رفتارهای خود و از دست دادن اشیاء و وسایل میباشد. این اختلال یادگیری در کودکان ممکن است باعث کاهش عملکرد تحصیلی، اجتماعی و شغلی فرد شود.
سر کریچتون درسال 1798 در یک گزارش بالینی به توصیف بیماری پرداخت که به دلیل افزایش حساسیت سلولهای عصبی، قادر به ادامه دادن یک تکلیف نبود.
با احتمال زیاد این اولین توصیف علمی ازوضعیت بالینی اختلال کمی توجه/بیش فعالی است و یک نظر فوق العاده بود ، چون در آن دوره علائم روانپزشکی با نقص در اخلاقیات تعریف میشد. درسال 1902 ، سر جرج دبلیو بیان کرد که افرادی بااین علائم از سالهای اولیه کودکی مشکلاتی در توجه مداوم و بازداری در رفتار دارند.
این اختلال در دومین ویراست راهنمای تشخیص و ارزیابی اختلالات روانی در کودکان (DSM-II) تحت عنوان سندرم فزون کنشی دوره کودکی بیان شد و فعالیت حرکتی/بدنی بیش از اندازه به عنوان شاخصه اصلی اختلال در عملکرد مطرح شد.
در راستای طرح بیان های جدید برای فهم دقیقتر این اختلال، به تدریج اختلال کمی توجه/بیش فعالی به عنوان اختلالی مد نظر قرار گرفت که در آن توام با مشکلات رفتاری، درعملکردهای شناختی هم نقایصی دیده میشود. سومین ویراست راهنمای تشخیص و ارزیابی اختلالات روانی (DSM-III) در 1980 یک عنوان تشخیصی جدید را معرفی کرد که سندرم اختلال نقص توجه با و بدون بیشفعالی نام گرفت.
درسال 1987 این کتاب بازبینی شد و اصطلاح اختلال نقص توجه و بیشفعالی طرح گردید.
علت به وجود آمدن اختلال بیش فعالی در کودکان چیست؟
علت بروز این اختلال هنوز به طور کامل مشخص نشده است، اما برخی از موارد زیر ممکن است در به وجود آمدن آن نقش داشته باشند:
- عوامل ژنتیکی
- عوامل محیطی
- عوامل نورو شیمیایی
- عوامل مربوط به ساختار مغز
- عوامل رفتاری
عوامل ژنتیکی
ژنتیک میتواند عامل اصلی در به وجود آمدن ADHD باشد. برخی از تحقیقات نشان میدهد که وراثت این بیماری از نسل به نسل منتقل میشود.
عوامل محیطی
برخی از عوامل محیطی مانند مصرف الکل و مواد مخدر در دوران بارداری، تغذیه نامناسب، تعرض به سموم محیطی و تغییرات شدید در شرایط زندگی ممکن است به وجود آمدن ADHD در کودکان کمک کنند و یا برای مثال ، براساس پژوهش های دانشمندان در دانشگاه بروان، سطح بالای استرس مادر در دورانی که بارداري است ميتواند سبب بروز اين اختلال در کودک گردد.
عوامل نورو شیمیایی
تحقیقات نشان داده است که تغییرات در سطح مواد شیمیایی مغزی مانند سرمتونین و دوپامین میتواند به وجود آمدن ADHD در کودکان کمک کند.
عوامل مربوط به ساختار مغز
برخی از تحقیقات نشان داده است که تغییرات در ساختار مغز مانند حجم کمی از فرونتال لوب و ناحیههای دیگر ممکن است به وجود آمدن ADHD در کودکان کمک کند و بطورکلی میتوان گفت حجم قشر خاکستری مغز در مبتلایان به ADHD درمقایسه با سایر افراد کمتر است. ماده خاکستری شامل نواحی خاصی از مغز میباشد که کنترل برخی عملکردها و رفتارها را برعهده دارد.
عوامل رفتاری
برخی از تحقیقات نشان داده است که برخی از رفتارهای نامناسب مانند تنبلی، عدم تمرکز و عدم توانایی در کنترل خود راههایی برای به وجود آمدن ADHD در کودکان فراهم میکنند.
به طور کلی، به وجود آمدن ADHD یک عامل چندگانه است که شامل ژنتیک، محیط، عوامل نوروشیمیایی، ساختار مغز و رفتارهای نامناسب است.
علائم بیش فعالی ADHD یا اختلال کمی توجه در کودکان
دانشجویان روانشناسی و متخصصین حیطه سلامت روان برای تشخیص اختلال نقص توجه/بیش فعالی (ADHD)، می توانند برای برای تشخیص دقیق این اختلال به منابع تشخیصی اختلال های روانی از قبیل DSM-5، کاپلان سادوک و… مراجعه کنند.
همچنین اگر علائم بیش فعالی کودکان را در فرزندتان میبیند که شما را درباره این اختلال نگران میسازد میتوانید با متخصصین بالینی کودک و نوجوان مشورت کنید، توران با ارائه خدمات روانشناختی در این زمینه همراه خانواده هاست.
برخی از نشانه های بیش فعالی را در اینجا برای شما آورده ایم:
- عدم توجه به جزئیات و خطاهای مکرر در وظایف.
- عدم توانایی در تمرکز بر کارهایی که نیاز به توجه طولانیمدت دارند.
- عدم توانایی در پایان دادن به وظایف و شروع به کارهای جدید قبل از پایان کارهای فعلی.
- عدم توانایی در سازماندهی کارها و اشیاء.
- حرکت بیش از حد، بلند شدن از صندلی و راه رفتن بیش از حد.
- صحبت کردن بیش از حد و قطع شدن در میان حرف زدن.
- عدم توانایی در انجام کارهایی که نیاز به توجه طولانیمدت دارند، مانند خواندن، نوشتن یا حل مسائل ریاضی.
- عدم توانایی در گوش دادن به دیگران و پاسخگویی به سوالات به درستی.
- عدم توانایی در مدیریت احساسات و کنترل خشم و خلقی.
- عدم توانایی در پاسخ به تعلیمات و قوانین، مانند نشستن در صندلی خود در کلاس یا رعایت قوانین خانوادگی.
- و…
انواع اختلال بیش فعالی یا ADHD در کودکان
بیش فعالی یا ADHD به دو نوع اصلی تقسیم می شود:
- نوع هایپراکتیو
- نوع بیش فعالی/کم توجهی
- در نوع هایپراکتیو:
کودکان دچار علائم بیش فعالی، پرخاشگری و بی حوصلگی هستند. آنها به سادگی تحریک می شوند و نمی توانند به طور مداوم تمرکز کنند.
- در نوع بیش فعالی/کم توجهی:
کودکان دچار علائم کم توجهی، فراموشی و ناتوانی در انجام وظایف هستند. آنها ممکن است در حالتی که باید تمرکز کنند، به سختی این کار را انجام دهند و به سرعت خسته شوند.
بعضی از کودکان دچار نوع ترکیبی ADHD هستند که در آن، علائم های هر دو نوع بالا در کودک دیده می شود.
اختلال ADHD چگونه تشخیص داده میشود؟
تشخیص ADHD توسط پزشک یا متخصص روانپزشکی انجام میشود. برای تشخیص ADHD، پزشک به سوالاتی درباره رفتار کودک، علائم و نشانههایی که ممکن است داشته باشد، تاریخچه پزشکی خانواده و سابقه آموزشی و اجتماعی آن میپردازد.
همچنین، از مقیاسهای استاندارد برای تشخیص ADHD استفاده میشودبه علاوه، برخی آزمایشهای تصویربرداری مغز نیز ممکن است برای تشخیص ADHD استفاده شود.
بهترین زمان برای تشخیص و درمان اختلال ADHD چه سنی است؟
تشخیص و درمان بیش فعالی در کودکان یا ADHD باید در سنین کودکی صورت گیرد. معمولاً بین سنین 6 تا 12 سال، اما میتواند در سنین بعدی نیز تشخیص داده شود. در هر صورت، تشخیص و درمان زودهنگام این اختلال میتواند بهبود علائم و کیفیت زندگی فرد را بهبود بخشد.
بنابراین، در صورت مشاهده هرگونه علائم بیش فعالی و نارضایتی در کودک، بهتر است به پزشک مراجعه کرده و نظر متخصص را در این زمینه جویا شوید.
پیشنهاد ویژه سردبیر توران
تفاوت بیش فعالی در کودکان با شیطنت در چیست؟
بیش فعالی و شیطنت دو مفهوم متفاوت هستند. بیش فعالی به معنای فعالیت بیش از حد، عدم توانایی در کنترل حرکات و انرژی زیاد است.
این مشکل میتواند باعث اختلال در کارکرد روزانه شود.
در حالی که شیطنت به معنای رفتارهای نامطبوع، ناپسندیده و غیر قابل پیشبینی است. شیطنت ممکن است باعث خطر برای خود و دیگران شود. برای تشخیص بیش فعالی و شیطنت، باید به توصیفات رفتاری دقت شود و نظر پزشک یا متخصص روانپزشکی در این زمینه درخواست شود.
در این شماره از مقاله به معرفی،علل،تاریخچه ،علائم ، تشخیص اختلال کمی توجه/بیش فعالی و تفاوت آن با شیطنت که دغدغه ی بسیاری از والدین است پرداختیم.
در شماره های بعدی به درمان این اختلال و ارتباط ADHD با سایراختلالات خواهیم پرداخت.
امید است مطالعه ی این مقالات تاثیر قابل توجهی در افزایش سطح دانش روانشناختی برای والدین داشته باشد.
در مسیر آگاهی بخشی و کمک حرفه ای یاورانه، توران همراه خانواده هاست.
دیدگاهتان را بنویسید