درمان اختلالات یادگیری با بازی درمانی| تاثیر بازی درمانی در اختلالات یادگیری
امروزه شاهد تغییرات بسیار گسترده و چشمگیری در حیطه آموزش هستیم. نوآوریها در روانشناسی رفتاری و تکنولوژیهای آموزشی باعث شدهاند بسیاری از مشکلاتی که در یادگیری و آموزش کودکان به علت اختلالات یادگیری، مشکلات فیزیکی یا حتی شرایط اجتماعی نامناسب به وجود میآید کمرنگ شده و یا از بین بروند. در تمامی کودکان پتانسیل و توانایی کافی برای یادگیری وجود دارد و از همین رو نیز نباید اجازه دهیم شرایط خاص یک کودک او را از حق تحصیلش محروم کند. در ادامه این مطلب قصد دارید در خصوص درمان اختلالات یادگیری با بازی درمانی صحبت کنیم و تاثیر بازی درمانی در اختلالات یادگیری را مورد بررسی قرار دهیم.
اختلالات یادگیری چیست؟
اختلالات یادگیری طیفی از شرایط و مشکلات گوناگون هستند که میان پتانسیل و هوش فرد برای یادگیری و عملکردی که در واقعیت از خود نشان میدهد تفاوت ایجاد میکنند. اختلالات یادگیری نقص یا اختلال در حفظ تمرکز و توجه، تکامل گفتاری، نوشتاری، بصری و…. را شامل میشوند و یکی از انواع اختلالات تکامل عصبی به شمار میروند. در حقیقت ناتوانیهای یادگیری به دلیل عوامل ژنتیکی یا عصبی زیستی اتفاق میافتد. این مشکلات پردازشی میتواند در یادگیری مهارتهای اساسی مانند خواندن، نوشتن، ریاضیات، سازماندهی، برنامه ریزی زمان، استدلال و حتی حافظه بلند مدت یا کوتاه مدت و تمرکز کودک تداخل داشته باشد.
در واقع، به زبان سادهتر میتوان چنین گفت که افراد دچار اختلال یادگیری مسائل را طور دیگری میبینند، میشنوند و به طور کلی درک متفاوتی از آنها دارند. ابتلا به اختلال یادگیری به این معناست که کودک در یک یا چندین حوزه متفاوت آموزشی از خود نقص نشان میدهد یا ضعیف عمل میکند؛ آن هم بدون اینکه لزوما از بهره هوشی یا انگیزه یادگیری پایینی برخوردار باشد.
کودکان مبتلا به اختلالات یادگیری ممکن است از اینکه با وجود تلاش و تمرین بسیار نمیتوانند یک مبحث را به خوبی یاد بگیرند یا در آن تسلط پیدا کنند، احساس ناامیدی و حتی خشم کرده و به دنبال آن شروع به بدرفتاری کنند یا پس از مدتی دست از تلاش کشیده و تسلیم شوند. درک این نکته مهم است که اختلالات یادگیری میتواند زندگی فرد را فراتر از محیط آموزشی تحت تاثیر قرار دهد و میتواند بر روابط با خانواده، دوستان و در محل کار تاثیر بگذارد.
بازی درمانی چیست؟
بازی کردن فرم اولیه برقراری ارتباط در کودکان است. کودکان مدتها قبل از اینکه توانایی صحبت کردن یا بروز دقیق احساسات با کلمات را پیدا کنند، از طریق بازی، دنیای درونیشان را به ما نشان میدهند. کودک از طریق بازی کردن میتواند مهارتها و تجارب گوناگون را آزمایش و تجزیه تحلیل کند و در نهایت آنها را بیاموزد. همچنین در طی این بازیها از تصویری کلی از اینکه کیست و چطور بقیه افراد میتوانند از او متمایز باشند را به دست میآورد و توانایی درک مسائل گوناگون را پیدا میکند. به علاوه، بسیاری از مهارتهای اجتماعی، از قبیل ارتباط برقرار کردن با دیگران، توانایی اعتماد کردن، دلسوزی و همزاد پنداری، احترام، تقسیم وسایل و همراهی و کار تیمی همگی از طریق بازی به کودک آموزش داده میشوند.
از همین رو نیز بازی درمانی شکلی از مشاوره برای کودکان است که آنها را قادر میسازد تا تجربیات و مهارتهای متنوع و دشوار را در یک محیط امن کشف کنند. این تکنیک به کودک کمک میکند تا در بیان افکار و احساسات خود اعتماد به نفس بیشتری داشته باشد، واژگان عاطفی خود را با دسترسی به زبانی که بازی درمانگر با تجربیات او مرتبط میکند، توسعه دهد، رفتارهای اجتماعی مناسبتری ایجاد کند، خودانگاره و عزت نفس خود را بهبود بخشد و در حفظ تمرکز، اعتماد به نفس و بحث خلاقیت بهبود یابد.
در واقع یک بازی درمانگر میتواند از طریق بازی نقاط ضعف و مشکلات کودک را شناسایی کرده و سپس به کودک در کشف احساسات و مقابله با این ناتوانیها کمک کند. همچنین از طریق بازی درمانی میتوان بر نقصهای عملکردی کودکان به صورت غیرمستقیم تمرکز کرد و به کودک کمک کرد تا بتواند بر این نقصها و مشکلات غلبه نماید. این دقیقا همان کاربرد بازی درمانی در اختلالات یادگیری است.
درمان اختلالات یادگیری با بازی درمانی به چه صورت است؟
بازی درمانی یکی از روش های درمان اختلال یادگیری است. جلسات بازی درمانی در اختلال یادگیری معمولا ۳۰ دقیقه یا یک ساعت طول میکشند و اغلب یک بار در هفته یا بیشتر برگزار میشوند. تعداد جلسات تا حدود زیادی به شرایط کودک و پاسخدهی او به این رویکرد درمانی بستگی دارد. همچنین جلسات بازی درمانی در اختلالات یادگیری میتوانند به صورت فردی یا گروهی برگزار شوند.
درمان اختلال یادگیری با بازی درمانی میتواند به صورت مستقیم یا غیرمستقیم باشد. در شیوه مستثیم بازی درمانگر، اسباب بازیها، وسایل و بازیهای مورد استفاده در جلسه را به صورت دقیق تعیین کرده و کل جلسه را با هدف درمانی خاصی پیش میبرد. در حالی که روش غیرمستقیم ساختار چندان دقیقی ندارد و کمتر برنامهریزی شده است. در طی این تکنیک کودک نیز به صورت فعال میتواند وسایل بازی مد نظر خود را انتخاب کند و در انتخاب بازیهای پروسه درمان سهیم باشد. در واقع انگار میتواند دقیقا همان بازیهای مورد علاقه خود را با تعدادی از قوانین و شرایط خاص انجام دهد.
در این جلسات نیز بازی درمانگر کل پروسه را زیر نظر دارد و در هرجایی از پروسه درمانی که مورد نیاز باشد خود نیز وارد بازی میشود. جلسات بازی درمانی در اختلالات یادگیری باید در محیطی برگزار شوند که کودک در آن احساس امنیت میکند و همچنین محدودیتهای عملکردی چندانی ندارد. در طی این جلسات درمانگر ممکن است از تکنیکهای بسیار گوناگونی از قبیل موارد زیر استفاده کند:
- تجسم خلاق
- داستان سرایی
- نقش آفرینی
- گوشیهای اسباب بازی
- عروسک، حیوانات عروسکی و ماسک عروسک، اکشن فیگورها و…
- هنر و صنایع دستی
- آب و شن
- بلوک، لگو و اسباب بازیهای ساختمانسازی
- رقص و حرکت خلاقانه
- بازیهای موزیکال
انواع بازی درمانی برای اختلالات یادگیری
در درمان اختلالات یادگیری با بازی درمانی با توجه به شرایط کودک، درمانگر یا او را به سمت برخی از بازیهای خاص هدایت میکند و یا به او اجازه میدهد بازی مد نظر خود را انتخاب کند. روشهای بسیاری وجود دارند که از طریق آنها درمانگر میتواند نقاط ضعف کودک را شناسایی کرده و به وی در برطرف کردن آنها کمک کند.
به عنوان مثال درمانگر ممکن است یک خانه عروسکی و چند عروسک جلوی کودک گذاشته و از او بخواهد تا مشکلات خانه آنها را برایش توضیح دهد یا با استفاده از چند عروسک از کودک بخواد داستانی درخصوص چیزی که او را میترساند یا اذیت میکند تعریف کند.
بازیهای حفظ کردنی، جفت کردن شکلهای هندسی شبیه بهم، نقاشیهای خاص، حل مسئله و... نیز همگی مثالهایی از انواع روشهای بازی درمانی در اختلالات یادگیری هستند.
فواید بازی درمانی در اختلالات یادگیری
در ادامه به برخی از فواید بازی درمانی در اختلال یادگیری اشاره خواهیم کرد:
- شناسایی نقاط ضعف کودک و کمک به برطرف کردن آن
- افزایش اعتماد به نفس کودک
- کمک به ایجاد روابط سالم و کنترل عواطف منفی مانند خشم
- افزایش خلاقیت
- بهبود مهارتهای حرکتی ظریف و درشت
- بهبود مهارت.های محاسباتی
- بهبود حافظه
- افزایش مسئولیت پذیری کودک
- کمک به ارتقا مهارتهای حل مسئله
بهترین بازی درمانی در اختلال یادگیری
در حقیقت چیزی به نام بهترین بازی درمانی در اختلال یادگیری اصطلاح صحیحی نیست چرا که رویکردهای درمانی بسیار متنوعی وجود دارند که هرکدام در شرایط خاص خود به کار میروند. در واقع بهترین بازیها و روشها برای درمان اختلالات یادگیری با بازی درمانی در هر کودکی متفاوت و کاملا با توجه به نیازهای خود کودک است. با این حال در ادامه به برخی از بهترین بازیها برای کمک به بهبود اختلالات یادگیری با این تکنیک اشاره خواهیم کرد:
- بهترین بازی درمانی در اختلال نارساخوانی
- بهترین بازی درمانی در اختلال نوشتن
- بهترین بازی درمانی در تقویت حافظه دیداری
- بهترین بازی در اختلال ریاضی
بهترین بازی درمانی در اختلال نارساخوانی
استفاده از نقاشی برای کمک به تشخیص کلمات و حروف، خواندن اشعار داستانی با قافیههای ساده و دلنشین، بازیهای آنلاین خواندن کلمات، مسابقات تلفظ صحیح کلمات و... چند مورد از بهترین بازیها در درمان اختلال یادگیری با بازی برای رفع اختلال نارسا خوانی هستند.
بهترین بازی درمانی در اختلال نوشتن
مسابقه دیکته، اسم فامیل، حل مازهای نوشتاری، نرمافزارهای آموزش دیکته آنلاین نیز در اختلال نوشتن، یکی از راه های درمان اختلال نوشتن با بازی درمانی است.
بهترین بازی درمانی در تقویت حافظه دیداری
تجسم کلمات، جفت کردن تصاویر شبیه بهم، حفظ کردن ترتیب شکلها و چیدن آنها به ترتیب، شمردن ماشینهایی با یک رنگ خاص، تصویرسازی براب یک شعر یا متن کوتاه همگی از روشهای کمک به بهبود این اختلال هستند.
بهترین بازی در اختلال ریاضیات
از بهترین تکنیکهای بازی درمانی در اختلال ریاضی شامل استفاده از بازیهای شمارشی، جمع و تفریقهای ساده با استفاده از اشکال و مثالهای تجربی، بازیهای آموزش حدس زدن و.. هستند. که به عنوان درمان اختلال ریاضی شناخته می شود.
دیدگاهتان را بنویسید